Acı Tütün-2

DİKİMİNDEN ÜRETİMİNE, ÜRETİMİNDEN SATIŞINA TÜTÜNÜN ÖYKÜSÜNÜ ANLATAN TEK PERDELİK BİR OYUNDUR
                                      (2)
             4.SAHNE (TÜTÜN SATIŞI 1.GÜN)
Yer                  : Tüccar yazıhanesi
Kişiler            : 1. Adam
                          2.Adam
                          Sunucu
                          Yusuf Taş

(Az ışıkta dekor ve sahne değişir. Tüccar yazıhanesi. Basit bir masa, sandalyeler, telefon, masanın başında iki adam… Sahnede “TÜCCAR YAZIHANESİ 25 OCAK 1971 PAZARTESİ (1. GÜN)” yazısı… İki adam (1. Adam ve 2. Adam) konuşmaksızın masanın üzerindeki dosyaları karıştırıp listeleri incelemektedirler. Bir süre izleriz. Sonra, Sunucu sahnenin önüne gelir. Yeri geldiğinde sahnedekileri de göstererek gerekli açıklamaları yapar.)
Sunucu           : Sayın seyircilerimiz, Tarih 25 Ocak 1971, günlerden Pazartesi. Şu anda Gördes çarşısında bir tütün tüccarının yazıhanesinin önündeyiz. Az önce Ege Ekici Tütün Piyasası açıldı. Gümrük ve Tekel Bakanı Başfiyatı 15 lira 25 kuruş olarak açıkladı. Çarşıda, sokaklarda, kahvelerde, Tekel binasının, ilçede mevcut 15 tüccar yazıhanesinin önünde geceden başlayan muazzam bir insan kalabalığı… Tütün üreticileri randıman ve fiyat öğrenip tütününü iyi bir fiyatla satmak için bir tüccardan diğerine, oradan Tekel’e koşturup çırpınıyor.  Aslında bu koşuşturma ve tütün alım satımı piyasanın açılmasının bir gün öncesinden, geceden başladı. Biz size ne yazık ki bütün yazıhaneleri gösteremiyoruz. Örnek olarak bu yazıhaneyi seçtik. Yine sizlere örnek olarak yalnızca öyküsünü bildiğiniz Yusuf Taş’ı anlatacağız. Siz bütün üreticilerin öykülerinin bunun gibi olduğunu bilesiniz… İşte yazıhanenin kapısı açıldı ve içeriye 8-10 kişi birden doluştu. Yusuf Taş da içlerinde ve en önde; geceden gelip kapının önünde nöbet tutmuş. Yusuf bu tüccara güveniyor.    
(Yusuf ve masadaki iki adam tütün pazarlığı yaparlar. Yusuf tütün koçanını verir, listelere bakarlar, el kol hareketleriyle konuşurlar. Konuşulanları duymadan bir süre izleriz. Sonra….)

Yusuf Taş      : Biz 18 lira beklerken başfiyat 15 lira 25 kuruş olarak ilan olundu. Yani insaf edin siz bunun üstüne yine fiyat kırıp tütünü 14 liradan almak istiyorsunuz!
1.  Adam        : (Masadan aldığı kâğıdı göstererek) Tütün tespitlerimizdeki randımana göre tütünün başfiyat tütün değil. Ancak bu fiyattan alabiliriz. Onu da senin hatırına, eski müşterimiz olduğun için tespite göre en yüksek fiyatı veriyoruz.
Yusuf Taş      : 2 balya da ıskarta diyorsunuz. Benim tütünümde ıskartaya çıkarılacak tütün bulamazsınız. Zaten ben sizin de bir tek yaprağı dahi ıskartaya çıkarmayacağınızı biliyorum.   Hiç olmazsa ıskarta demeyin.
1. Adam         : Tespitlerde 2 balya ıskarta görülüyor. Buna uymak zorundayız.
Yusuf Taş      : Iskartayı kaldırmak sizin elinizde. Ben size bu fiyattan tütün veremem. Benim tütünüm başfiyat tütün. Koçanımı verin. Ben Tekel’i bekleyeceğim.
2. Adam         : (Yusuf’a koçanı uzatırken) Bak söylemedi deme. Tütünün Tekel’de çıkmayınca bize ikinci kez gelecek olursan bu fiyatı da bulamazsın. (Yusuf koçanını almak isterken geri çeker) Gel senin hatırın için ıskartayı 1 balya yapıp bu işi burada bitirelim. Sen de oradan oraya koşuşturup durma. Bizim fiyatımız senin için iyi bir fiyat.
Yusuf Taş      : Olmaz. Ben Tekel’i bekleyeceğim. (Koçanını alır, çıkar)
Sunucu           : (Anlatmaya devam eder) Görüldüğü gibi Yusuf Tekel’i bekleyecek… Sizlere bu ara Tekel’i de anlatmam gerekiyor. Tekel İdaresi tütün tüccarları gibi kendi eksperleri ile bütün tütünlerinin tespitini yapar; piyasa açıldığında tespitteki randıman üzerinden fiyatını belirleyip satın alır. Amaç üreticiyi tüccara ezdirmemek, üreticinin tütününü gerçek değeri üzerinden satın alarak üreticiye destek olmaktır. Ancak bu tespit ve satın alma göstermeliktir. Tekel idaresi piyasa açılmadan üreticiye tütününün randımanını bildirmez. Onun içindir ki üretici, Tekel’in tütününü kaç liradan alacağını bilemez. Tekel, piyasa açıldıktan sonra da son derece ağır davranır. Gördes’in 80 köyü ve binlerce tütün üreticisi varken, Tekel piyasa açıldıktan sonraki bir iki gün yalnızca birkaç köyden bazı üreticilerin tütünlerinin randımanını Tekel idaresi önünde mikrofonla açıklar. Böylece üreticilerin büyük çoğunluğu Tekel’in randıman ve fiyatını bilmediğinden Tekel’i bekleyemez. Beklediğinde Tekel’in randımanı tüccarınkinden düşük çıktığında üretici tüccara ikinci gidişinde tüccar fiyat kırar. Üretici koçanı tüccara verdikten sonra Tekel’in açıklamasında yüksek randıman ve fiyat çıktığında ise iş işten geçmiş, tüccar tütünü ucuza kapatmıştır.
           (Sunucu biraz soluklandıktan sonra anlatımını sürdürür.)
Sunucu           : Yusuf üzgün, kaygılı, bu düşüncelerle Tekel İdaresine gitti. Tekel’in avlusunda büyük bir kalabalık vardı. İçeriden bir mikrofonla arada bir değişik köylerden birilerinin randımanını okuyorlardı. Akşama doğru Tekel tarafından köyünden bazı isimler okunup da kendi adı okunmayınca Yusuf Tekel’den umudunu kesip doğruca tüccara koştu. Tüccar bu ikinci gelişinde bir kez daha fiyat kırmak isteyince, Yusuf yalvar yakar 2 balyası ıskarta 14 lira üzerinden tütününü satmayı kabul ederek koçanını tüccara verip üzgün köyüne döndü. Evdeki hesap çarşıya uymamış, anasının, çocuklarının bütün hayalleri, beklentileri boşa çıkmıştı. Kimse bir lokma bir şey yemedi. Akşamı, geceyi ölü sessizliği içinde geçirdiler.             
                                                                                                              (Devamı Haftaya)