Yılanı Öldürseler-Yaşar Kemal

YORUMLARIM:
             Yaşar Kemal’in kült hikayelerinden olan eserde, Hasan isimli ana karakterin babasının ölümüne sebep olmasıyla suçlanan annesi Esme ile olan ilişkisi ve bu süreçte içinde bulunduğu ikilemler neticesinde verdiği nihai karar konu ediliyor.
            8 yaşındayken babası Halil’i, annesi Esme’nin eski sevgilisi olan Abbas’ın hapisten kaçıp öldürmesi ile başlayan olaylar sonrasında, yaşı küçük olmasına rağmen hem ailesi hem de akrabaları Hasan’ı annesini öldürmesi gerektiğine inandırmaya çalışıyorlar. Bütün köyün ortak kanaati uyarınca psikolojik olarak baskı uygulasalar da Hasan, bir süre bunları kulak ardı ediyor. Çevresinden babasını tanıyan bazı sağduyulu insanların annesini kesinlikle öldürmemesi gerektiğine ilişkin nasihatlerine ilk başlarda daha fazla değer veriyor.
            Bir süre sonra, babasının hortlayarak bütün köylülere görüldüğüne ilişkin duyumlar arttıkça bunun etkisinde kalan Hasan, kendisi de rüyalarında bu tarz şeyleri görüp babasının kırmızı bir yılan olduğunu görüyor.
            Annesini ilk başlarda özellikle, sevgilisi Abbas’ın dışında başka erkeklerin de koynuna girmekle itham eden insanlar, bir süre sonra kurgularını alenen daha da ilerletmeye başlıyorlar. Ancak Esme’ye uzun bir süre kimse bir şey yapmaya cesaret edemiyor. Hasan bunun sebebini bir süre sonra, gittiği bir restoranın işletmecisi olan Kürt’ten öğreniyor. Annesinin ailesinin çok zengin ve güçlü olması sebebiyle babasının ailesinin ona bir şey yapamadığını fark ediyor. Hatta başka büyüklerinden bazıları da ona, annesini öldürmesini bu yüzden istediklerini de ifade ederek o yüzden asla bu oyuna gelmeden annesine bir şey yapmaması gerektiğini defalarca tembihliyor.
            Ancak dedikodular ve söylentiler hortlak iddialarından sonra o kadar artmaya başlıyor ki, düşlerinde babasının hortladığını Hasan da görmeye başlayarak bu söylemlerin tesirinde kalıyor. En sonunda annesini bir gün öldürüyor. Hikayeye adını veren Yılanı Öldürseler tabiri ise, babasının hortladığı bir rüyada bir yılana dönüştürülerek, ölümüme sebep olan eşimden intikamımı alacak birisi olsa da, beni bu hayvanlara çevrilmekten kurtulsa diyerek Hasan etki altına alınıyor ve “Ah şu yılanı öldürseler” diye feveran ediyor.
            Hikayeden anladığımız üzere, Anadolu’da oldukça sık bir şekilde hala karşılaşılan tevatür ve dedikodu kültürünün eskiden beri yer aldığı açıkça görülüyor. İnsanlarımızın büyük bir çoğunluğunda okuma kültürünün fazla olmaması sebebiyle birçok insan duyumlar ve anlatılar üzerinden bilgi sahibi olmayı tercih ediyor. Bu durum anlatan kişinin niyetine göre toplumu menfi yönde etkilemeye de teşne bir yapı ihtiva ediyor.
            İşte okumanın ve araştırarak yaşamanın önemi de burada kendini daha da fazla gösteriyor. Hasan’ın küçük yaşta çevresindekilerin etkisiyle annesini dahi öldürebilecek hale getiren insanların söylemleri, esasında toplumların kolektif olarak neleri yapıp ne felaketlere yol açabileceğinin de bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Burada önemli olan, bu kolektif anlayışın bilinçli bir şekilde insanlara sirayet ederek ülkemizin ve insanların tekrardan muasır medeniyetler seviyesini belirleme rolüne soyunmasına öncülük edebilmek diye de yorumlayabiliriz.
            Sonuç olarak eser, her yaştan insanın kesinlikle okuması ve üzerine düşünerek kendisi için dersler çıkarması gereken hikaye kitaplarından birisi diyebiliriz. Türk klasikleri arasında isimlendirilmesinin sebebini de hem anlatımı hem de barındırdığı sosyal mesajların etkisi göz önüne alındığında oldukça normal olduğunu da rahatça idrak edebiliyoruz.
ALINTILAR(*):

• Hasan hiçbir şeyden korkmuyordu. Ölüm onun için bir cennetti. Hasana ancak, Hasan gibi yaşamın ötesine, ölüme düşmüş insanlar yaklaşabilirler, onunla aynı ipte oynayabilirlerdi.
• Köylü de onun gibi olmuştu. Onlar da durmadan bir şeyler uyduruyorlardı. Hem uyduruyorlar, uydurduklarını bile bile, az sonra da uydurduklarını gerçeğe çevirip inanıyorlardı. Esme de inanıyordu artık her uydurulana. Bu sefer oğlunu da verseler ona, verseler de haydi git deseler, gidemezdi Esme.
• Çukurova insanları gittikçe zalim, kötü, sevgisiz oluyorlarmış… dost diyecek hiç dost kalmamış. Herkes herkesin gözünü oyuyormuş, beş kuruşa insan babasını öldürürmüş.