Ağaçlar ayakta ölür, derler. Doğrudur. Doğadaki her şey gibi ağaçlar da canlıdır ve ömürleri tükenince ölürler. Ama ağaçlar, diğer canlılardan farklı olarak öldükten sonra da insanlara ve diğer canlılara faydalı olmaya devam ederler. Bazen yakacak olarak, bazen kereste olarak çoğu zamanda kurda kuşa yuva olarak. Ben bu yazımda ben sizlere çam ağacının ölülerinden bahsedeceğim.
Çam ağaçları, ister ayakta ölsünler ister doğal bir afet sonucu yaşamlarını yitirsinler önce dış kabuklarının altında daha sonra da çürüyen bedenlerinde mantarlara, bakterilere, kurtçuklara ve ormanın çeşitli canlılarına ev sahipliği yaparlar. Sessiz ve dingin geçen uzun yıllar boyunca bu ev sahipliği devam eder gider. Zamanla doğanın yıpratıcı etkileri sonucu ağacın kabukları ve çürüyen gövdesi dökülmeye başlar. Sonuçta ağaçtan geriye reçine ile örülmüş ve asla çürümeyen özü kalır. Çoğu zaman kısa, budaklı ve biçimsiz olan bu özler ormanın derinliklerinde uzaktan garip hayvanlar gibi görünürler. Bu nedenle bu biçimsiz ve çirkin özlere halk dilinde “Çakal Eğesi” denir. Çakal eğeleri daha çok tutuşturmalık çıra olarak kullanılır. Kalın ve düzgün ağaçların içerisinden ise kerestelik özler çıkar.
Yakınlarda oturan bir köylü baltasını alır ve çam ağacı ölüsünün henüz dökülmeyen çürüklerini temizleyerek özünü meydana çıkarır. Bu işleme “öz çıkarmak” denir. Daha sonra baltasıyla özün fazlalık kesimlerini ve varsa budak başlangıçlarını siler ve kereste haline getirir. Bu keresteler iki katlı hanay köy evlerinin taban kirişleri ve yan atkıları olarak kullanılır. Öldü zannettiğimiz çam ağaçlarının özleri taş veya kerpiç duvarların üzerinde birkaç yüz sene daha yaşamaya devam ederler. Hatta günü gelip de bu taş veya kerpiç evler yıkıldığında, yıkıntılar arasında tekrar kullanabilecek yegâne inşaat malzemesi yine iki yüz yaşındaki bu özlerdir. Özlerin kötü tarafı ise bolca reçine içerdiklerinden, yani bir çeşit çıra olduklarından herhangi bir yangın esnasında kolay kolay söndürülememeleridir.
Ancak günümüzde çam ağaçları artık ayakta ölmüyorlar. Ya gelişimlerini tamamlamadan orman işletmesi tarafından kesiliyor ya da daha henüz fidan sayılacak yaşta kötü bir orman yangınında yok olup gidiyorlar. Ormanları sevelim ve onları koruyalım. Sevgilerimle…
YORUMLAR