Ermiş-Halil Cibran

             Bu haftaki köşe yazımda Lübnanlı ünlü yazar Halil Cibran tarafından kaleme alınmış kitabı incelemek istedim. Eserde, yazarın diğer kitaplarında da olduğu gibi hayattaki evrensel kavramlara ilişkin görüşleri başlıklar altında sırasıyla konu edilmiştir.
            Kitabın başlangıcında, esere geçilmeden yazarın biyografisinden de bahsedilmiştir. Biyografi kısmından yapılan alıntılarda da görüleceği üzere, yazarın Birinci Dünya Savaşı öncesinde Büyük Suriye Devleti kurma gayesinde olduğu görülmektedir. Bu hedeflerine pek ulaşamadığı tarihten anlaşılsa da, Suriye ve Arap ülkelerinin Osmanlı’dan kopuş sürecinde yaşanan hadiselerde körükleyici görevi üstlendiği de açıkça anlaşılmaktadır.
            Lübnan’da Hıristiyan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen yazar, Ermiş’te özellikle Hz. İsa’ya yönelik önemli erdemleri tasvir ederek ermiş karakterine onun gölgesi olma rolünü üstlediğini ifade etmiştir. Eserinde özellikle çocukluk ve gençlik çağlarından itibaren bulunduğu Avrupa ve ABD’deki gözlemlerini de aktaran yazar, yalnızca köken olarak bir doğulu olarak nitelenebilir. Buna karşın, doğunun bazı temel değerlerini de muhafaza ettiği hususların olduğu görülmektedir.
            Özellikle, hayat görüşü ve temel ahlaki değerler konusunda İslami görüşle oldukça ortak paydada buluştuğu eserdeki alıntılar bölümünden açıkça anlaşılmaktadır. Hem toplumsal yardımlaşma, hem aile bağları, hem çocuklar açısından yapmış olduğu değerlendirmeler iki din arasındaki temel ahlaki değerlerin örtüştüğünü de göstermektedir.
            Yazarın burada en önemli ayrımı ise, temel nosyonlarını Avrupa ve özellikle ABD’de küçük yaşlarda almış olduğu bireyci anlayışın neticesinde, doğu kültürüne adapte edilmesi alanında bazı görüşlerini eserinde belirtmesidir. Ancak bu durum, batılı yazarlarda olduğu gibi doğu kültüründeki aile yapısına ve toplumsal değerlere bir aykırılık teşkil etmemektedir.
            Eserde bahsedilen evrensel insani değerlere ilişkin tespitlerde ise, özellikle değinilmesi gereken konulardan birisi olarak her şeyin zıddıyla anlam taşıdığı ifade edilmelidir. İnsanın hem iyiyi hem kötüyü özünde barındırdığı ve bunların ayrımını yapma iradesinin kendisine bahşedildiği ifade edilerek, amellerimiz neticesindeki sorumluluğun bize ait olduğu net örneklendirmeler ile izah edilmiştir. Burada yazarın özellikle Ömer Hayyam gibi zevk düşkünlüğü anlayışını temsil eden diğer düşünürlerden ayrıldığı ve insan iradesine bir anlam yüklediği görülmektedir. Dinimizin de üzerinde durduğu iradenin sorumluluğu konusunun önemine oldukça etkili bir şekilde değinilmiştir.

            Yine bu anlayış neticesinde insanın kendi katma değerini kendisinin meydana getirmesi gerektiğine değinen yazar, bazı insanların bunu başarmak yerine beşeri hazlar ile kendisini oyaladığını ifade etmiştir. Bazı insanların, kendilerini başarmak yolundaki adımlarının hızlı, kimilerinin ise diğerlerine nispeten topal insan hızında yavaş yavaş ilerlediği belirtilmiştir. Ne olursa olsun, topal da olsa ilerlemek, durmaktan ya da geriye saymaktan daha iyidir.  
            Dolayısıyla eser, insanın kendisini tanımayı gerçekleştirmesi halinde hayata olan bakışını hem daha basite indirgemesini hem de hedeflerini daha belirgin hale getirerek onları gerçekleştirmesini kolaylaştıran düşünceler ihtiva etmektedir. Bu yüzden bütün insanlık için ortak mesajlar barındırmayı başaran kitaplardan birisi olarak telakki edilebilir.
            Sonuç olarak eserin, her yaştan insanın kesinlikle kitaplığında bulundurup okuması gereken kitaplardan birisi olduğunun ifade edilmesi gerekmektedir.
Eserden kalan en akılda kalıcı alıntı olarak “Tıpkı bir zincir misali, siz en zayıf halkanız kadar zayıfsınız. Bu yalnızca yarı gerçektir. Sizler aynı zamanda en sağlam halkanız kadar sağlamsınız..” seçilebilir.
Eserin diğer alıntılarına ve 5 kriter üzerinden gerçekleştirilen detaylı değerlendirmesine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Ayrıca 200’den fazla yazıdan oluşan blog sitemi inceleyebilirsiniz. ( https://www.kirmizicantaliavukat.net/post/ermi-ş-hali-l-ci-bran   )

(*) : Köşe Yazımda bahsedilmiş olan hususlara ilişkin kısımlar:
Ermiş
Yazar: Halil Cibran
Yayınevi: Olympia Yayınları
kitaptan esinlenilerek düzenlenmiştir.