Manisa Kurtuluş Müzesi-2

Yanındaki on-on beş katlı beton dağlarının arasında, tevazudan kaybolup, şehitlerinin ruhaniyetine gösterdiği saygıyla eğilip kendi dünyasına çekilerek, kubbeleriyle yerkabuğuna sımsıkı tutunan kutlu mekânın önündeyim şimdi!
Yay gibi gerilmiş beton kemerlerle tuğlaların, muazzam yükü omuzladığı devasa giriş bölümündeyim. Tam ortada set üzerinde bir Mehmet var! Beni o karşılıyor! Şanla şerefle verdiği mücadelenin gururunu taşıyor. Biraz yorgun ama mutlu… Biraz mahsun ama huzurlu… Sanki gözleri ufukları tarıyor… Ata’sından; “Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!” komutu gelirse yerinden doğrulup fırlayacakmış gibi…
Müze bölümlerine açılan kapıları bulunduğu geniş avluya giden eğimli yoldan içeriye girerken, bizi bu atmosfere hazırlayan, duvara kazınmış veciz sözleri okuyorum:
“Bu müze, Manisa halkının Yunan işgali sırasında yaşadıklarını ve verdiği kurtuluş mücadelesini anlatmak amacıyla kurulmuştur.”
“Türk ordusunun yaklaştığını öğrenen işgal kuvvetleri geri çekilirken planlı bir şekilde yakıp yıkmıştır.”
“Bu müzede Manisa yangını, Spil Dağı’na sığınma, kurtuluş günü ve şehrin yeniden imarı anlatılmaktadır.”
Bu cümleleri meydana getiren harfler yaralı! Bazı uzuvları eksik… Bizim kullandığımız harflere, hecelere, kelime ve cümlelere benzemiyorlar! Bir taraflarını kaybetmişler… Her bir harf “gazi” sanki… Yirmi dokuzunda da yürek sızısı ve bir yerlerinde şehit kanı var. Okumak için dikkat kesilip o boşlukları doldurmanız lâzım! Harflere yüklenen müthiş bir mana ve ince bir dokunuş var! Bizi, birazdan göreceklerimize, duyacaklarımıza, çıkacağımız hüzünlü seyahate hazırlıyor gibiler…
Ortam sakin. Oldukça geniş giriş bölümünde ben hangi kbapıdan gireceğimi araştırırken bir görevli yanıma geliyor. Merhabalaşıyor, hayırlı olsun dileklerimi iletip tebrik ediyorum. Müze hakkında bilgiler veriyor. Müzemize ait tanıtım broşürü olup olmadığını soruyorum. Bir ay önce açılan müzemizin broşürü henüz hazırlanmamış. Tanıtıcı notlarla ziyaret edilen bu tür mekânları anlamak, içselleştirmek, fikir sahibi olmak daha kolay oluyor.
“Buyrun” diyor görevli. Gayet muhkem görünen beton giriş kapısından, loş hatta karanlık diyebileceğim koridora adımlarımı atmaya başlayınca zemindeki çakılları fark ediyorum, Beni yavaşlatıp; toprağı vatan yapanları, bağrında kefensiz yatanları, Kuvvacıları, duymaya başladığım telgraf seslerini anlamlandırmamı, az sonra göreceğim yanan, yakılan, yıkılan Manisa’yı düşünmemi istiyor. Ben, bu arzuya uyup yavaşlıyor, o zamana uzanıyorum. Manisa’nın kurtuluş mücadelesine dair bildiklerimi, okuduklarımı, dinlediklerimi tarih şeridindeki yerlerine sabitliyorum…
Bu düşüncelerden koridordan öbür ucundaki aydınlığa, rehberlik eden arkadaşımızın; “Bunlar, şehitlerimizden bir kısmının künyeleri…” sözüyle çıkıp, müzenin ilk bölümüne giriyorum.
Bana refakat eden arkadaşımızın daha fazla zamanını almamak için kendisine teşekkür edip gezip incelemeye yalnız devam ediyorum.
Başımın üstünde yüzlerce künye… Şehitlerimizin künyesi… Her bir şehit künyesine dokunup öperek, “Ben geldim! Aziz hatıranız önünde eğiliyorum. Şükran hislerimi anlatmak için kelime bulamıyorum… Size minnettarım!” demek istiyorum. Birkaç şehidimizin künyesini elime alıp dokunuyorum, ötelere sesleniyorum ve okuyorum:
“HASAN OĞLU MEHMET ALİ, SALİHLİ, 1303”
“ALİ OĞLU MEHMET, KULA, 1286”
Bu Mehmetler tükenmedi, kıyamete kadar tükenmeyecek. Aziz ruhları şad olsun…
Bu bölümde sergilenen görselleri, fotoğrafları, tarihi gelişmeleri anlatan bilgi notlarını okuyorum. Bir süre önce Cemil Altınbilek ve Celil Altınbilek kardeşlerin müzeye bağışladığı tüfek, tabanca ve palayı inceliyorum. Manisalılar daha önce de bazı belge ve objeleri yetkililere teslim ettiler. Müzemizi zenginleştirmek hepimizin görevi.
Manisa Yangınının anlatıldığı bölümde, etkilenen bölgeleri gösteren (yanan yerler kırmızı renkle gösterilmiş) il haritası, yakılan yerlere ait sayısal bilgilerle, zarara uğrayanlara ait beyanname örnekleri bulunuyor.
• Üç günlük (6-7-8 Eylül 1922) yangın altı asırlık imarı yok etti.
• 10.600 ev, 2.728 dükkân, 13 cami, 19 han, 2 hamam ve 3 fabrika olmak üzere
toplam 13.365 yapı yakıldı, yok edildi.