Anılarım-166

CUMALIKIZIK GEZİSİ
"Hiçbir şey zekayı seyahat etmek kadar geliştirmez." Emile Zola
Arkeolog Nezih Başgelen’in önderliğinde oluşturulan bir gruba eşimle birlikte katılarak iki Nisan 2016 da günübirlik bir Cumalıkızık seyahati yaptık. Hafta sonuna ayarlanmış olan bu gezi ile yurdumuzun belli bir yöresini görme fırsatı yakaladığımız için sevinçliydik. Sabahtan grubumuzla Yeniköy’den kalkan feribotla Mudanya’nın Güzelyalı limanına hareket ettik. Bu bahar gününde sakin geçen bir deniz yolculuğu ile Güzelyalı’ya yaklaşık bir buçuk saatte vardık. Burada bizi bekleyen otobüse binerek yaklaşık 37 km uzaklıkta olan Cumalıkızık’a doğru yola çıktık. Öğleye doğru Cumalıkızık’a vardık. Cumalıkızık Bursa’nın Yıldırım ilçesine bağlı ve Uludağ’ın kuzey eteklerindedir.
Rehberimizin anlattığı bilgilerden aldığım notlara göre, kızık, oğuz boylarından birinin adıdır. XIII. Yüzyılın başlarında Moğol saldırısından kaçarak İran üzerinden Anadolu’ya ve Suriye’ye gelmişler ve kendilerine uygun gördükleri yerlere yerleşmişlerdir. Kızıklar’ın bir kısmı da Uludağ’ın eteklerini kendilerine yurt edinmişlerdir. Buralarda köyler kurmuşlardır. Bu köylerden birisi de Cumalıkızık’tır. Cumalı isminin ise, çevre köylerden gelen insanların burada cuma namazını kılmasından dolayıdır ve köyün adı Cumalıkızık olmuştur. Dere kenarına kurulan köye de Derekızık denmektedir.
Bu köylerin kuruluşu Bursa’nın Osmanlılar tarafından fethedilmesi yıllarına rastlar. Bursa’daki bu köylerin mimarisi Osmanlı köy yerleşiminin izlerini taşır. Cumalıkızık, 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Geleneksel yaşam biçimi, sokakları, içinde yaşamların sürdüğü bir veya iki katlı evleri, bozulmamış orijinal dokusu, 700 yıllık tarihi, çevresindeki sebze ve meyvelerinin bolluğu onu değerli kılmaktadır.
 Bu özelliği Cumalıkızık köyünü turistik hale getirmiştir. Köylülerin kendi ürettikleri her türlü gıda ürünleri ve hediyelik eşyaları sokaklara kurdukları sergilerde gelen ziyaretçilere satışa sunulmaktadır. Cumalıkızık Etnografya Müzesi’ni biz göremedik, ancak isteyenler ziyaret edebilir. Ahududu şenliği yapılmaktadır.
Grubumuz, yaklaşık iki saatlik bir zaman içinde genelde yamaç bir araziye kurulan köyün sokaklarında keyiflerine göre gezdi, satış için sergilenenleri gözlemledi. Köyün orijinal yapısına aykırı inşaat yaptırılmayan bahçeli evlerini gözlemleyip sokaklarında yürüyerek dolaştık. İsteyenler alışverişlerini yaptılar. Daha sonra, grubumuza evini açan bir köylünün bahçesinde dinlenme molası verdik.
Ev sahibinin, sacda pişirdiği katmer ve çaydan oluşan öğle yemeğimizi geniş bahçenin içinde sandalyelere oturarak yedik. Grubumuz yemeğini bitirdikten sonra ev sahibine teşekkür edip borcumuzu ödedik. Tekrar Cumalıkızık sokaklarından geçerek, bizi bekleyen otobüsümüze doğru yürüdük. Çünkü daha görülecek yerler vardı.
Otobüse binip hareket ettik. Rehberimiz gideceğimiz yerin Bursa’nın Yenişehir ilçesi olduğunu söyledi. Cumalıkızık’a 50km uzaklıkta olan Yenişehir’de Şemaki Evi’ni ziyaret ettik. Bu ev 18.yüzyılda İran’nın Şemah kasabasından gelen bir ailenin yaptırdığı iki katlı bir evdir. Tavan ve duvar süslemeleri ile ince bir zarafetin dışa vurumunu göstermektedir. Güneş ışığı alması sağlanan odalardaki yer sedirleri dikkati çekmektedir. Şömine ve nişler odalara sade bir güzellik vermektedir. Bu ziyaretten sonra tekrar otobüse binip İznik’e doğru yola çıktık. İznik
Yenişehir’e 22km uzaklıktadır.
                                       Cumalıkızık sokaklarından bir görünüm