İstanbul Geceleri Hakkında

             Bu haftaki köşe yazımda yazar Samiha Ayverdi tarafından kaleme alınan ve 1952 yılında yayınlanıp 1900lü yıllardaki İstanbul ve Türk insanının portresini çizen eseri inceledim. Eserde, İstanbul’un önemli semtlerine ilişkin tasvirler ile yazarın döneme dair tespitleri konu edilmiştir.
            Yazarın özellikle dile hakimiyeti ve Türkçe’nin zenginliklerini göstermesi bakımından okuyucuya edebi bir görselleştirme yaşamayı mümkün kıldığı görülmektedir.
            Dönemin toplumsal betimlemelerine de yer verilen eserde, uyuşturucu ve alkol tüketiminin özellikle o yıllarda fazlaca artmasına değinilen kıssaların yanında, ülkede batı hayranlığının  hangi raddelere geldiği gösterilmektedir. Bununla birlikte, eski kültürümüze ve geleneklerimize ilişkin de detaylı bilgilendirmeler yapan yazar, okuyucuyu ve dönemin toplumunun yozlaşma aşamasını göstermeyi de açıkça başarmıştır. Yazının sonundaki linkten, internet sitemdeki incelemenin alıntılar bölümünde bu gelenek ve kültürel ögelere detaylı olarak yer verilmiştir.
            Tüm bu olumsuzluklara rağmen, Türkiye’nin ve İstanbul’un her zaman Türklerin elinde eskiden olduğu gibi medeni konumuna kavuşacağı ifade edilmiştir.
            İstanbul’un günümüzdeki durumuna ilişkin birkaç şey söylemek gerekirse, 1900lü yıllardan beri devam eden taşı toprağı altın önermesi ile köylerden oldukça fazla göç alan ve dünyanın nüfus olarak 66 ülkesini dahi geride bırakan şehrimiz, yavaş yavaş köylere göç verme aşamasına geçmiştir. Bu durum ilk bakışta eski kültürel değerlerin daha iyi himaye edilmesini düşündürse de, göç eden kitlenin niteliğine dikkat edilmesinin gerekliliği aşikardır.
            Sonuç olarak eserin, ülkemizin ve İstanbul’un demografik yapısını, kültürel ekonomik ve tarihi yönlerden oldukça iyi tasvir etmesinin yanında bu betimlemeleri olabilecek en etkileyici edebi üsluplardan birisiyle bezemeyi başardığı göz önüne alınırsa kesinlikle incelenmesi gereken kitaplardan birisi olduğunu açıkça belirtmek gerekmektedir.
      Eserden kalan en akılda kalıcı alıntı olarak “Şark, kendi menfezlerini topyekun tıkayıp, gark kanalını alabildiğine genişledikçe, asırlar boyu biriktirmiş olduğumuz nemiz varsa bu selin dalgaları arasında kayıp gitti.” seçilebilir.
      Eserin diğer alıntılarına ve 5 kriter üzerinden gerçekleştirilen detaylı değerlendirmesine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Ayrıca 200’den fazla yazıdan oluşan blog sitemi inceleyebilirsiniz. ( https://www.kirmizicantaliavukat.net/post/i-stanbul-geceleri-sami-ha-ayverdi  )

(*) : Köşe Yazımda bahsedilmiş olan hususlara ilişkin kısımlar:
İSTANBUL GECELERİ
Yazar: Samiha Ayverdi
Yayınevi: Kubbealtı Yayınları
Baskı: 5. Baskı - 2007
kitaptan esinlenilerek düzenlenmiştir.