Bilim ve Mühendisliğin Yaz Bahçesi: Yaz Okulları

Üniversite sıralarında çoğu zaman dersler sınav telaşı ve not kaygısı ile geçer. Oysa yaz okulları, öğrenciyi sadece dersten kalmamak veya dersi geçmek için mücadele eden bir öğrenci olmaktan çıkarıp, merakını, projelerini ve yaratıcı fikirlerini ön plana çıkaran bir deneyime dönüştürür. Bana göre yaz okulları, hem temel bilimler hem de mühendislik için bir nevi gizli bahçe gibidir; burada öğrenme gerçek anlamını bulur.
Türkiye’de son yıllarda fizik, matematik, kimya, biyoloji, astronomi ve mühendislik alanında yaz okulları açılıyor. ODTÜ Fizik ve Kimya Yaz Okulları laboratuvar pratiği sağlarken; Boğaziçi Astrofizik Yaz Okulu, gökyüzüne teleskop tutmanın ötesinde evrenin derinliklerine dair tartışmalar sunuyor. ODTÜ ve İTÜ Mühendislik Yaz Okulları elektrik, elektronik, makine ve bilgisayar mühendisliği alanlarında projelerle öğrencileri gerçek mühendislik deneyimiyle tanıştırıyor. TÜBİTAK Matematik Yaz Okulu ise sayılarla adeta bir sanat atölyesi kuruyor. Biyoloji yaz okulları DNA dizilemeden ekoloji çalışmalarına kadar uygulamalı deneyim sunuyor.
Anadolu’da da bu tür fırsatlar giderek artıyor. Örneğin Çukurova Üniversitesi STEM Yaz Okulu, Ege Üniversitesi Temel Bilimler ve Mühendislik Yaz Okulu, Hacettepe Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Yaz Programları ve Celal Bayar Üniversitesi, öğrencileri sadece teoriyle değil, projelerle, deneylerle ve takım çalışmalarıyla buluşturuyor. TÜBİTAK’taki birçok kişi bu programlardan habersiz, oysa ilgilenen o kadar çok birey varken, bu seneki “Radiochemistry and Medical Radioisotopes” yaz okulu gibi programlar büyük fırsatlar sunuyor.
Türkiye’deki değerli akademisyenler de bu süreci güçlendiriyor. Örneğin, İTÜ Fizik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Cem Güçlü, yüksek enerji fiziği, elektron-pozitron çift üretimi ve relativistik ağır iyon çarpışmaları alanlarında uluslararası tanınmış bir isim. Kendisi, öğrencilerini sadece teorik bilgiyle değil, aynı zamanda gerçek araştırma ve projelerle buluşturuyor. Bu tür hocalar sayesinde Türkiye’de temel bilimler ve mühendislik sadece akademik disiplin değil, ilham kaynağı hâline geliyor.
Sınırlarımızın ötesinde de fırsatlar var. Yunanistan’da Onassis Foundation Science Lecture Series ve Biophysics Summer School, Macaristan’da Avicenna International College Summer Camp ve Budapest Biomedical Data Science Summer School, Balkanlar’da ise Balkan Students Summer School on Quantum Physics ve Summer School of Science – Lovćen, öğrencileri disiplinlerarası, proje ve araştırma odaklı programlarla buluşturuyor.
Kısacası yaz okulları, ders geçmeye çalışmanın ötesinde, bilim ve mühendislik alanında geleceği inşa eden sessiz kahramanlar. Bir genç için yaz tatilini sadece deniz kenarında geçirmek güzel ama bilimin ve mühendisliğin sonsuz denizinde kulaç atmak bambaşka bir deneyim. Belki de yarının yeni keşifleri ve projeleri, bugünün bu yaz okullarında filizleniyor.