Toplumlar da Dağılır

Düzen, zamanla neden dağılır?
Bir sistem kendi haline bırakıldığında düzensizliğe sürüklenir. Bu yalnızca doğadaki bir yasa değil, insan toplumlarının da kaderine dair güçlü bir metafordur.
Termodinamiğin Sessiz Yasası
Fizikte entropi, bir sistemdeki düzensizliğin ölçüsüdür. Isı kendiliğinden sıcaktan soğuğa akar; enerji dağılır. Bu süreç geri döndürülemezdir. İşte 2. yasa dediğimiz bu ilke, evrende olduğu kadar toplumlarda da işler.
Bir ülke, kurum ya da topluluk... Eğer “enerji girişi” olmazsa — yani bilgi, yenilik, eğitim, dayanışma eksikse — düzen yavaş yavaş çözülür. İletişim bozulur, sistem “ısısını” kaybeder.
Toplumsal Entropi
Toplumlar da tıpkı fiziksel sistemler gibi denge arar. Ancak bu denge, hareketsizlikle değil sürekli enerjiyle mümkündür. Eğitim, adalet, bilimsel düşünce ve merak, toplumsal düzenin “ısı kaynağı”dır.
Bir toplumda eleştirel düşünme azaldığında, bilgi paylaşımı durduğunda, entropi artar. Kurumlar hantallaşır, bireyler yabancılaşır, sistemin iç dinamikleri çözülür.
Enerjiyi Canlı Tutmak
Mühendisler için enerji, yalnızca yakıtla değil, düzenli sistemlerle ilgilidir. Aynı mantık sosyal yapılar için de geçerli: Enerji girdisini korumak, yenilenmeyi sağlamak zorundayız.
Toplumun enerjisi bilgi, empati ve üretimdir. Bunlar azaldığında, sistem “ısısız” kalır.
Sonuç: Entropiye Karşı Direnç
Hiçbir sistem mutlak düzen içinde kalamaz — ama bazıları daha uzun dayanır. Bunun sırrı, sürekli enerjiyle beslenmekte yatar.
Toplumlar da mühendislik sistemleri gibidir: iyi tasarlanır, sürekli beslenir ve gerektiğinde yeniden inşa edilir.
Yoksa, entropi yalnızca doğada değil, insan ilişkilerinde de hüküm sürer.